Każdy z nas chciałby mieć wysoką odporność, aby organizm był w stanie poradzić sobie z wszelkimi patogenami. Odporność jest budowana od urodzenia poczynając od karmienia piersią noworodka, poprzez zdrowe odżywianie, ruch, hartowanie oraz stykanie się organizmu z bakteriami, wirusami, pasożytami. Jest to proces, który stale trwa. Nie ma możliwości w ciągu kilku dni lub miesiąca wzmocnić odporność, jeśli przez większość życia prowadziliśmy niehigieniczny tryb życia. Natomiast warto wiedzieć, że są rośliny, które regularnie stosowane mają korzystne właściwości immunomodulujące oraz pomagające organizmowi w walce z chorobą. Poniżej przedstawiam wybrane, które posiadają najwięcej badań wykazujących ich skuteczność.
Czarny bez (Sambucus nigra L.)
Jedną z najbardziej poznanych roślin o właściwościach wzmacniających odporność jest czarny bez, który występuje powszechnie w Europie, Ameryce, Afryce Północnej oraz Azji centralnej. Surowcem zielarskim jest kwiat, owoc oraz kora bzu czarnego.
Główne składniki aktywne kwiatu to:
- Flawonoidy
- Fenolokwasy i ich glikozydy
- Triterpeny
- Sterole
- Olejek eteryczny
Natomiast głównymi składnikami owocu są:
- Antocyjany
- Kwasy organiczne
- Witaminy
Działanie przeciwwirusowe czarnego bzu
Badanie przeprowadzone w Norwegii w celu zbadania skuteczności syropu z bzu czarnego w leczeniu grypy wywołanej przez wirusy typu A i B na grupie 60 osób wykazało, że objawy choroby ustąpiły o średnio 4 dni wcześniej u osób przyjmujących syrop z czarnego bzu w porównaniu z grupą, która otrzymywała placebo.
Zbadano również właściwości owoców czarnego bzu polegające na łączeniu się i hamowaniu wirusa grypy H1N1. Okazało się, że dwa flawonoidy występujące w owocach czarnego bzu mają aktywność zbliżoną do amantadyny i oseltamiwiru.
Działanie immunomodulujące
Czarny bez ma działanie modulujące odporność u osób zdrowych oraz z infekcjami wirusowymi. Badania wykazały, że ekstrakt z czarnego bzu zwiększa produkcję cytokin od 1,3 do 6,2 krotnie. Inne badanie pokazało, że ekstrakt z czarnego bzu zwiększał ilość limfocytów Th1, które stanowią komórkową odpowiedź układu odpornościowego.
Stosowanie
Czarny bez spożywamy tylko po obróbce termicznej. Możemy pić herbatkę z owoców lub kwiatu czarnego bzu lub pić sok. Optymalna, dzienna dawka soku z owoców czarnego bzu to 150 ml soku rozcieńczonego z wodą.
Pelargonia afrykańska (Pelargonium sidoides)
Coraz bardziej znana w Polsce pelargonia afrykańska uprawiana jest na plantacjach w górzystych rejonach Afryki Południowej. Surowcem leczniczym jest korzeń pelargonii.
Główne składniki:
- Kumaryny
- Glikozydy kumarynowe
- Fenolokwasy
- Flawonoidy
- Kwasy tłuszczowe (oleinowy, linolowy, alfa-linolenowy)
- Proantocyjanidyny
Działanie przeciwwirusowe
Ekstrakty wodne wykazują działanie hamujące na namnażanie się wirusa opryszczki (HSV 1 i HSV2). W przeciwieństwie do stosowanego acyklowiru, który działa tylko po wniknięciu wirusa do komórki, ekstrakty z pelargonii działają również w początkowej fazie infekcji.
W badaniu HATRIC wykazano, że ekstrakt z korzenia pelargonii afrykańskiej zakłóca replikację sezonowych szczepów wirusa grypy A (H1N1, H3N2), ludzkiego koronawirusa, RSV, wirusa paragrypy i wirusa Coxsackie, przy czym nie zaobserwowano bezpośredniego działania wirusobójczego.
Działanie immunostymulujące
Wyciągi z korzenia pelargonii afrykańskiej zwiększają uwalnianie tlenku azotu i wytwarzanie interleukiny-1, interleukiny-12 i TNF-alfa tym samym dzięki aktywacji komórek układu odpornościowego wzmacniają odporność organizmu do walki z infekcją.
Stosowanie
Na rynku dostępne są wyciągi z korzenia pelargonii afrykańskiej w postaci tabletek, kapsułek i syropów. Ekstrakt powinien być standaryzowany.
Aloes (Aloe vera)
Na świecie występuje aż 360 gatunków aloesu, natomiast 20 z nich uważa się za gatunki lecznicze. Powszechnie stosowane są dwa gatunki: aloes zwyczajny (Aloe vera) oraz aloes drzewiasty (Aloes arborescens).
Składniki odżywcze i lecznicze
Miąższ aloesu zawiera 96% z wody. Natomiast pozostałe 4% masy stanowią składniki odżywcze oraz około 270 składniki o dużej aktywności biologicznej. Są to:
- Antrachinony (aloeemodyna, kwas aloesowy, antranol, aloina A i B (barbaloiny), izobarbaloina, emodyna)
- Węglowodany (mannan czysty, mannan acetylowany, glukomannan acetylowany, glukogalaktomannan, galaktan, galaktogalakturan, arabinogalaktan, galaktoglukoarabinomannan, substancje pektynowe, ksylan, celuloza)
- Enzymy (fosfataza alkaliczna, amylaza, karboksypeptydaza, cyklooksydaza, cyklooksygenaza, lipaza, oksydaza, karboksylaza fosfoenolopirogronianowa, dysmutaza ponadtlenkowa)
- Związki nieorganiczne (wapń, chlor, chrom, miedź, żelazo, magnez, mangan, potas, fosfor, sód, cynk)
- Białka (lektyny)
- Sacharydy (mannoza, glukoza, L-ramnoza, aldopentoza)
- Witaminy (B1, B2, B6, C, β-karoten, cholina, kwas foliowy, α-tokoferol)
Aloes zwiększa żywotność makrofagów oraz stymuluje produkcję cytokin, które biorą udział w odpowiedzi ze strony układu odpornościowego. Oprócz tego ma również działanie przeciwzapalne.
Stosowanie
Zazwyczaj stosowaną dawką jest 5o ml soku godzinę przed posiłkiem po rozcieńczeniu z wodą. Należy zwrócić uwagę, aby był to sok 100% nie z koncentratu.
Rozwaga w stosowaniu
Warto rozważyć zastosowanie preparatu z wybranej rośliny w celu wzmocnienia swojej odporności, ale należy ściśle przestrzegać zasad ich stosowania. Zbyt długie i częste przyjmowanie nie przysłuży się naszemu zdrowiu. Nie możemy stale stymulować swojego układu immunologicznego, organizm musi mieć czas na regenerację.
Bibliografia:
1. https://www.researchgate.net/profile/Lukasz_Szeleszczuk2/publication/288101012_Bez_czarny_Sambucus_nigra_domowy_sposob_nie_tylko_na_grype_i_przeziebienie/links/567e451c08ae051f9ae4a81d.pdf
2. https://www.researchgate.net/profile/Lukasz_Szeleszczuk2/publication/288115322_Pelargonia_-_kariera_niedocenianej_rosliny_ozdobnej/links/567e462808aebccc4e042636/Pelargonia-kariera-niedocenianej-rosliny-ozdobnej.pdf
3. http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2015/08/pf_2015_117-124.pdf
4. http://www.czytelniamedyczna.pl/5260,waciwoci-prozdrowotne-aloesu-zwyczajnego-aloe-vera-l-webb-aloe-barbadensis-mill.html
5. https://pilotfeasibilitystudies.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40814-019-0478-6
