Histamina jest aminą biogenną, która występuje licznie w komórkach naszego organizmu. Pełni wiele funkcji. Jest wytwarzana w organizmie i również dostarczana wraz z pożywieniem. Nietolerancja histaminy to typ nadwrażliwości, który jest odpowiedzialny za liczne objawy, mylnie interpretowane jako alergia pokarmowa. Ze względu na to, że histamina posiada wiele receptorów objawy jej nietolerancji są różnorodne stąd jej diagnostyka jest problematyczna.

Histamina

Histamina wytwarzana w naszym organizmie powstaje z aminokwasu histydyny przy udziale enzymu – dekarboksylazy histydyny. Komórki, które wytwarzają endogenną histaminę to głównie mastocyty, bazofile, komórki enterochromatofilne przewodu pokarmowego i neurony histaminergiczne. Magazynowana jest w ziarnistościach cytoplazmy. Amina ta jest dostarczana do organizmu również
z pożywieniem. Produkty, które są jej najbogatszym źródłem to przede wszystkim żywność długo dojrzewająca i fermentująca. Ponadto produkty zbożowe, ryby, owoce morza oraz alkohol. Wyjątkowo duża zawartość histaminy znajduje się w produktach, które są długo i nieodpowiednio przechowywane.

Kiedy pojawia się nietolerancja histaminy?

Nietolerancja histaminy to stan w którym ilość histaminy w ustroju przekracza próg tolerancji organizmu, co skutkuje rozwojem niepożądanych objawów. Nadwyżka histaminy może być spowodowana zwiększoną jej ilością w organizmie lub niedostatecznej aktywności enzymu, który ją metabolizuje. Obecnie podaje się, że około 1% społeczeństwa ma skłonność do nietolerancji histaminy.

Objawy nietolerancji histaminy

Skóra (świąd, pokrzywka, zaczerwienienie skóry, zmiany trądzikowe)
Układ oddechowy (obturacja i wodnisty wyciek nosa, kaszel, kichanie, świszczący oddech)
Układ pokarmowy (skurcze brzucha, biegunka, wzdęcia)
Układ nerwowy (bóle głowy, zmęczenie, rozdrażnienie, niepokój, napady lęku)
Układ krwionośny (tachykardia, hipotensja, ból w klatce piersiowej)
Pierwotne bolesne miesiączkowanie

Co hamuje aktywność DAO

Leki (niektóre antybiotyki, leki rozkurczające, diuretyki, środki znieczulające, antagoniści H2, mukolityki i broncholityki, leki antyarytmiczne i hipotensyjne)
Zaburzenia mikroflory jelitowej (nadmierna podaż probiotyków, chemioterapia)
Nadmierna podaż amin biogennych (tyramina, putrescyna)
Schorzenia układu pokarmowego (choroby zapalne)

Jak zdiagnozować problem?

Rozpoznanie nietolerancji histaminy bazuje na ustaleniu co najmniej dwóch charakterystycznych objawów i ich ustąpieniu bądź znacznym złagodzeniu po zastosowaniu diety, która eliminuje histaminę z pożywienia. Ważna jest również diagnostyka różnicowa, która dotyczy m.in. wykluczenia obecności alergii (w tym testy skórne, oznaczenia przeciwciał IgE swoistych) oraz nietolerancji dwucukrów i glutenu. Można również wykonać badanie aktywności DAO. Za fizjologiczną wartość uznaje się >80 HDU/ml, za obniżoną 40-80 HDU/ml, z kolei za wartość znacznie obniżoną <40 HDU/ml.

Leczenie

W przypadku rozpoznania nietolerancji histaminy należy wprowadzić dietę eliminacyjną, która będzie wykluczała produkty o wysokiej zawartości histaminy i produktów stymulujących jej uwalnianie oraz hamujących aktywność oksydazy diaminowej (DAO). Zalecane jest również unikanie sytuacji stresowych, w tym nagłej zmiany temperatury, które mogą wywołać wyrzut histaminy. Obecnie dostępne są suplementy zawierające oksydazę diaminową. Pomocna może być również suplementacja w składniki, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania DAO tj. witamina C, B6 oraz miedź. Ze względu na zawartość kwercetyny, która hamuje wydzielanie histaminy, należy spożywać czosnek, cebulę, warzywa liściaste i brokuły.

Produkty bogate w histaminę	Produkty stymulujące uwalnianie histaminy
Alkohole (wino, piwo, szampan)	Alkohole (wino, piwo)
Fermentowane produkty mleczne ( jogurty, kefiry, maślanka, zsiadłe mleko)	Mleko i przetwory mleczne
Sery (twarde i półtwarde, pleśniowe, topione)	Niektóre zioła (rumianek, szałwia, bratek, kora wierzby, mięta, lipa, owoc dzikiej róży)
Niektóre warzywa (pomidor, kapusta, szpinak, sałata, bakłażan, groch, fasola, soczewica, bób)	Niektóre warzywa (ziemniaki, pomidory, ogórki, groch, rzodkiewka, cukinia, por, kukurydza, marchewka, buraki, szpinak, seler, papryka, sałata
Warzywa konserwowe i kiszone	Warzywa kiszone, grzyby (pieczarki)
Niektóre owoce (truskawki, maliny, jagody, śliwki, winogrona, ananasy, cytrusy, awokado, banany, czereśnie)	Niektóre owoce (truskawki, jeżyny, jagody, porzeczki, daktyle, kiwi, jabłka, śliwki, wiśnie, banany, arbuzy, melony, cytrusy, ananasy, morele, brzoskwinie, winogrona)
Owoce suszone, kandyzowane i konserwowe	Owoce suszone, kandyzowane i konserwowe (śliwki, morele, daktyle, rodzynki, figi)
Napoje (kawa, herbata, soki warzywne, coca-cola)	Soki owocowe i warzywne, napoje gazowane
Słodycze (nugat, czekolada, marcepan, marmolada)	Słodycze i przekąski (karmel, nugat, czekolada, gumy do żucia, miód)
Ocet i produkty go zawierające (np. ketchup)	Ocet i produkty go zawierające (np. ketchup)
Produkty zbożowe i na bazie drożdży	Produkty zbożowe, nasiona i orzechy (soja, orzechy ziemne, migdały)
Czerwone mięso i wysokoprzetworzone wędliny (salami, peperoni), podroby, konserwy	Konserwy mięsne, pasztety
Ryby, w tym marynowane i wędzone, konserwy rybne, owoce morza (makrela, sardynki, śledzie, tuńczyk, kawior, małże, ostrygi, kraby)	Niektóre przyprawy (cynamon, curry, pieprz, oregano, papryka, kminek, bazylia, liść laurowy, ziele angielskie, rozmaryn, estragon, kurkuma, gałka muszkatołowa)
Grzyby	Dodatki spożywcze (barwniki, konserwanty, przeciwutleniacze, substancje wzmacniające smak)

Bibliografia:

http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.psjd-24d52b33-6c29-44d8-b47a-3b93cdc4cf56