Fruktoza a insulinooporność

Fruktoza to cukier prosty, który naturalnie występuje w owocach. Razem z glukozą (glukoza + fruktoza w proporcji 1:1) tworzy sacharozę (główny składnik cukru spożywczego). Wiele lat temu została uznana za zdrowszy zamiennik cukru i w formie sztucznego proszku polecana osobom chorującym na cukrzycę, ponieważ ma niski indeks glikemiczny i nie wywołuje gwałtownych skoków glukozy we krwi. Dziś już wiemy, że to był błąd.

Skąd wziął się nadmiar fruktozy w naszej diecie

Przez tysiące lat swojego istnienia ludzie spożywali średnio 20 gramów fruktozy dziennie. Obecnie wartości te sięgają (w krajach zachodnich) nawet 100 gramów na dobę. Obecnie fruktoza wchodzi w skład syropu glukozowo-fruktozowego, który jest dodawany do wielu produktów spożywczych, co spowodowało, że fruktoza jest spożywana w nadmiarze. Syrop glukozowo-fruktozowy to płynna substancja słodzą­ca, której technologia produkcji została opracowana w latach 60. ubiegłego wieku. Wprowadzony na rynek w latach 70., został chętnie przyjęty przez producentów żywności i znalazł szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym. Syrop glukozowo-fruktozowy znajdziemy w słodyczach, wędlinach, ketchupie, słodzonych napojach gazowanych i niegazowanych, lodach, jogurtach i deserach mlecznych, napojach alkoholowych.

Zawartość cukru w napojach

Jak pokazuje tabela poniżej napoje słodzone zawierają ogromne ilości cukru. Wypijając tylko dwie szklanki Coca-Coli dostarczamy do organizmu maksymalną dzienną dawkę cukru dla osoby dorosłej.

Zawartość fruktozy i glukozy w niektórych produktach

W jaki sposób fruktoza wpływa na rozwój insulinooporności?

Fruktoza mimo braku wpływu na wydzielanie insuliny może prowadzić do rozwoju insulinooporności poprzez wzrost stężenia wolnych kwasów tłuszczowych we krwi, zmniejszających wrażliwość receptorów insulinowych. Nadmiar fruktozy jest przekształcany w trójglicerydy, które otłuszczają wątrobę. W licznych badaniach wykazano, że wzrost stężenia trójglicerydów prowadzi do insulinooporności. Ponadto fruktoza nie powoduje uczucia sytości, co sprawia, że jemy więcej niż potrzebujemy.

Co z owocami?

Z surowych owoców nie jesteśmy w stanie dostarczyć fruktozy w nadmiernej ilości. Na przykład jedno duże jabłko zawiera około 7 gramów fruktozy a grejpfrut 1,2 g. Z kolei sok jabłkowy w 100 ml zawiera 5-6 g fruktozy. Zakładając, że wypijemy 500 ml soku możemy dostarczyć sobie aż 25-30 g fruktozy. Dlatego powinniśmy jeść owoce w całości ponieważ po pierwsze jest mniejsza szansa, że dostarczymy do organizmu zbyt dużo fruktozy, a po drugie dzięki zawartemu w owocach błonnikowi fruktoza jest dużo wolniej rozkładana. Reasumując dziennie możemy zjeść od 200 do 300 g owoców. Natomiast w przypadku cukrzycy lub insulinooporności nie powinno to być więcej niż 250 g owoców o niskim indeksie glikemicznym. Więcej informacji: https://ewajakubiec.pl/insulinoopornosc/

Pozostałe skutki uboczne nadmiaru fruktozy w diecie

Przemiana fruktozy zachodząca w wątrobie jest procesem powodującym powstawanie różnych produktów przemiany materii, w tym toksyn takich jak kwas moczowy i to on jest głównym sprawcą negatywnych następstw. Podwyższony poziom kwasu moczowego ma wpływ na wzrost ciśnienia tętniczego krwi.

Fruktoza ma również duży wpływ na wystąpienie hiperlipidemii w tym podwyższonego poziomu trójglicerydów. Dlatego osoby z nieprawidłowym wynikiem lipidogramu powinny szczególną uwagę zwrócić na ograniczenie cukru w swojej diecie.

Kolejnym negatywnym skutkiem nadmiaru fruktozy w diecie jest przyczynienie się do rozwoju niealkoholowego stłuszczenia wątroby, które z kolei może doprowadzić do marskości wątroby.

Nadmierne spożywanie zwłaszcza napojów słodzonych syropem glukozowo-fruktozowym przyczynia się do zaburzenia funkcjonowania cewek nerkowych oraz prowadzi do niewydolności nerek.

Złota zasada: umiar

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego u osób z insulinoopornością ilość spożywanej fruktozy powinna być ograniczana. Dziennie nie powinno się przekraczać 50 g fruktozy. Słodzone napoje, które są najbogatszym źródłem fruktozy powinny być całkowicie wyeliminowane. Natomiast owoce w zalecanej ilości są częścią zdrowej diety i nie należy się ich obawiać. W przypadku cukrzycy lub insulinooporności należy zwrócić uwagę, aby spożywać owoce o niskiej zawartości cukru (np. owoce jagodowe), natomiast pozostałe sporadycznie w umiarkowanych ilościach.